Estland heeft een volledig andere traditie en relatie met hun ambachten en erfgoed dan België. Door de jarenlange Sovjetoverheersing, zijn ze tot in de vroege jaren ’90 veel afhankelijker geweest van lokale maakpraktijken, zeker op het vlak van kleding en textiel. Zelf spreken ze van een gedwongen incubator met een onbedoeld positief neveneffect. De invloed van het neo-liberalisme is er veel langer weg gebleven dan in West-Europa. Toen het land onafhankelijk werd, richtten de inwoners zich op het Westen, maar zagen ook de waarde van hun stuk erfgoed in. Het werd een element van hun identiteit die verschillende generaties blijvend met elkaar verbindt. En tegelijk was het een vanzelfsprekend antwoord op vele ecologische vraagstukken, waardoor ze in hun denken jaren voorop lopen op het gemiddelde West-Europese land. Hoewel de grote spelers van de massaconsumptie zich nu ook daar nestelen. 

Vanuit die tweespalt, groeide het idee om met studenten te kijken naar wat heritage kan zijn en hoe dat zich uit in twee verschillende contexten. In november bezocht een groepje Estse studenten het KASK, waar er verschillende workshops en bezoeken op het programma stonden. Centraal thema was ‘de stad’ als leerplek, als plek vol duidelijk en verborgen erfgoed. Dat resulteerde in citywalks, mapping-oefeningen en bezoeken aan musea, historische gebouwen, gallerijen en archieven. Ook kwam het koloniale verleden van België aan bod, een thema dat voor velen van ons tot de geschiedenis behoort, maar voor een groot deel van de Esten nog heel dichtbij ligt. Zeker nu Rusland zich weer roert. 

Voor het tweede deel van het project, zou een groepje studenten van KASK naar Estland reizen om daar heritage through nature te gaan bekijken. Concreet houdt het in dat er twee korte residenties gepland staan. In beide residenties gaan studenten ook hands-on aan de slag met de expertise van de curatoren en/of ambachtslui. 

De eerste in het Heimtali museum of Domestic life in Viljandi, een instituut dat zich volledig richt op de specifieke folklore en etnische ambachten van de regio. Daar zouden de studenten een aantal dagen werken rond maakpraktijken (mode en textiel) die helemaal gericht zijn op het lokale, zelfvoorzienende en het ambacht. De bedoeling is om die heritage te hacken en te kijken hoe praktijken en technieken van toen, oplossingen kunnen aandragen voor uitdagingen van nu. Ook richten we ons op bewustwording en connectie met natuur en andere makers door de act van het dwalen en in situ creaties vanuit de specifieke natuur van de streek. Verder wordt er samen gekookt met voedsel dat terplekke gekweekt wordt, met de bedoeling ook hier verschillen in heritage en traditie te bekijken. 

De tweede residentie is een verblijf in Narva Art Residency, een stadje dat op de grens met Rusland ligt en dat fysiek de sporen draagt van een cancelcultuur. Daar zouden de studenten de input van de vorige dagen verwerken tot een eigen artistiek werk. Tegelijk wordt door de fysieke en historische nabijheid van Rusland, gereflecteerd op de effecten die macht, overheersing en onderdrukking hebben op cultuur én op de vrijheid van kunstenaars en ontwerpers. Iets waar de Esten nog veel ervaring mee hebben en dat wij, hoewel het ook hier binnensluipt langs de achterdeur, misschien te veel onderschatten.  

Ondertussen wordt er een instagram-pagina opgericht om de voorbereidingen te documenteren.

https://www.visitestonia.com/en/heimtali-museum-of-domestic-life 

https://www.nart.ee/en/residency/ 

(c) Bram Jespers